QUY TRÌNH ĐO ĐIỆN TRỞ TIẾP ĐỊA HỆ THỐNG CHỐNG SÉT ĐÁNH THẲNG,

CS LAN TRUYỀN; HỆ THỐNG ĐIỆN ĐỘNG LỰC, HT ĐIỆN NHẸ

Các hệ thống Chống sét đánh thẳng, Chống sét lan truyền; ht Điện động lực, ht Điện nhẹ đều có bộ phận tiếp địa, đây là một bộ phận quan trọng để các hệ thống này hoạt động hiệu quả và an toàn.

- Sét không chỉ làm hư hỏng các thiết bị điện tử, phá hủy công trình mà còn gây nguy hiểm cho tính mạng con người. Vì vậy bạn cần cần kiểm định hệ thống chống sét định kỳ đặc biệt là vào mùa mưa bão. Việc này giúp đảm bảo hệ thống chống sét luôn hoạt động tốt và đảm bảo an toàn.

- Kiểm định hệ thống chống sét là yêu cầu bắt buộc đối với các doanh nghiệp, nhà xưởng, đơn vị sử dụng. Việc kiểm định hệ thống chống sét giúp tuân thủ pháp luật, nâng cao giá trị thương hiệu đồng thời giảm được nhiều chi phí liên quan. Quy trình đo điện trở tiếp đất của các hệ thống trên đóng vai trò then chốt trong việc đanh giá hệ thống còn hoạt động tốt không.

I. VAI TRÒ CỦA HỆ THỐNG TIẾP ĐỊA

1.1 Đối với hệ thống chống sét đánh thẳng, hệ thống chống sét lan truyền, hệ thống điện nhẹ

- Vào những ngày mưa giông, sấm sét có thể phóng điện vào các công trình gây ra nguy hiểm, cháy nổ, cho nên việc xây dựng hệ thống tiếp địa giúp truyền những dòng điện sết xuống lòng đất, đảm bảo an toàn cho công trình và con người.

Hệ thống chống sét đảm bảo an toàn cho các tòa nhà cao tầng

- Đo điện trở tiếp địa là cách kiểm tra khả năng phóng - truyền điện của hệ thống khi có điện áp sét đi qua. Đây là một trong những hệ thống quan trọng trong các tòa nhà hiện nay.

- Sét lan truyền gây nên hiện tượng gia tăng đột biến của sóng điện từ hoặc xung điện áp, ảnh hưởng trực tiếp đến các thiết bị điện, điện tử, mạng máy tính,…  Nguyên nhân của hiện tượng này có thể kể đến như: công trình nằm gần vị trí bị sét đánh, đường dây dẫn điện trong khu vực bị hư hỏng, xung điện áp sinh ra  trong chính các thiết bị một cách đột ngột do bật tắt các tải điện như máy photocopy, hệ thống nhiệt, motor,… 

- Việc lắp đặt hệ thống tiếp đất dẫn truyền dòng sét xuống đất một cách nhanh chóng, an toàn thông qua một đường trở kháng thấp giúp bảo vệ công trình, tránh những thiệt hại bởi dòng sét gây ra. Hệ thống tiếp địa có thể tiêu tán năng lượng quá áp xuống đất, cân bằng điện thế, bảo vệ an toàn cho con người, thiết bị, hệ thống điện, điện tử,  viễn thông,…

- Khi một luồng sét đánh xuống mặt đất hay vị trí tòa nhà, công trình nào đó, nó sẽ cảm ứng điện từ lên các đường dây dây điện gần đó. Dòng sét lan truyền đánh vào các đường dây tín hiệu nguồn như dây điện, dây điện thoại,… rồi theo hệ thống dây dẫn lan truyền tới các thiết bị điện.

- Các thiết bị này đều hoạt động với điện áp và dòng điện định mức nhất định. Nếu vượt quá sẽ dẫn đến hư hại. Khi có hiện tượng sét đánh, xung điện truyền theo dây dẫn với dòng điện cục bộ khổng lồ dễ phá hỏng các thiết bị nếu chúng không được bảo vệ bằng thiết bị chống sét đường truyền.

- Các tia sét đánh lan truyền, xung điện quá áp đột biến có thể gây hư hỏng chúng, làm gián đoạn việc liên lạc. Thậm chí, thiệt hại khó lường có thể xảy ra nếu doanh nghiệp bị gián đoạn công việc, sản xuất, kinh doanh khi đường truyền tín hiệu bị hỏng.

- Dòng sét, các xung quá áp đột biến có thể dẫn từ đường truyền viễn thông, đường nguồn điện, đường tín hiệu,… Do đó, bên cạnh việc lắp hệ thống chống sét cho nguồn điện, chúng ta cũng cần lắp đặt hệ thống bảo vệ cho các đường truyền tín hiệu, viễn thông. Việc chống sét đường truyền ngày càng trở nên cấp thiết và không thể thiếu cho mọi công trình. Hệ thống chống sét có thể bảo vệ các thiết bị khỏi các xung điện quá áp lan truyền trên đường kết nối.

1.2 Đối với hệ thống điện động lực

- Nối đất còn được gọi với một thuật ngữ khác là tiếp địa. Đây là một trong những biện pháp phổ biến giúp giải quyết vấn đề rò rỉ điện của các thiết bị.

Tiếp địa trong hệ thống điện

- Hệ thống tiếp địa giữ vai trò quan trọng trong việc vận hành. Tức là khi xảy ra hiện tượng cách điện của thiết bị bị hỏng, lúc này sẽ xuất hiện dòng điện ngắn mạch, dòng điện rò rỉ sẽ chạy qua phần vỏ thiết bị điện rồi đi theo dây dẫn xuống các điện cực và tản vào đất.

- Hệ thống tiếp địa tốt sẽ đảm bảo an toàn cho con người khi làm việc ở gần những thiết bị có điện áp cao, giảm thiểu rủi ro tai nạn điện. Ngoài ra, còn giữ vai trò đảm bảo quá trình hoạt động bình thường của các thiết bị điện.

II. CÁC QUY ĐỊNH VỀ GIÁ TRỊ ĐO

- TCVN 9385:2012, Chống sét cho công trình xây dựng-Hướng dẫn thiết kế, kiểm tra và Bảo trì hệ thống.

- TCVN 9358:2012, Lắp đặt hệ thống nối đất thiết bị cho các công trình công nghiệp-Yêu cầu chung.

- QĐ 44/2006/QĐ-BCN, Quy định kỹ thuật điện nông thôn.

- TCN: 11-TCN-18-2006, Quy phạm trang bị điện - Phần 1: Quy định chung.

- QCVN 07-8:2016/BXD, Các công trình hạ tầng kỹ thuật-Công trình viễn thông

1. Đối với hệ thống chống sét đánh thẳng, hệ thống chống sét lan truyền giá trị điện trở phải nhỏ hơn hoặc bằng 10 Ohm.

2. Đối với hệ thống An toàn điện hạ thế giá trị điện trở phải nhỏ hơn hoặc bằng 4 Ohm.

3. Đối với hệ thống An toàn điện nhẹ giá trị điện trở phải nhỏ hơn hoặc bằng 1 Ohm.

III. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO

Cách đo điện trở tiếp địa chống sét có những phương pháp nào? Dưới đây là các phương pháp đo điện trở tiếp địa được áp dụng phổ biến nhất hiện nay.

3.1 Phương pháp điện án rơi 3 cực

Phương pháp đo điện trở tiếp đất bằng phương pháp 3 cực

- Đây là một trong những cách đo điện trở tiếp địa an toàn và hiệu quả cao, hoạt động dựa trên nguyên lý bơm dòng điện vào trong mạch gồm: đồng hồ đo - cọc nối đất - điện cực dòng - đồng hồ đo. Trong đó, điện cực dòng được đặt cách nhau tối thiểu 10 lần so với chiều dài cọc tiếp địa. Ngoài ra, nên đảm bảo khoảng cách giữa các điện cực xa nhau hết mức có thể, thông thường khoảng cách này là 40m.

- Điện áp được cắm vào đất trong khu vực có nguồn điện thế bằng 0, ngay khoảng giữa điện cực dòng và cọc nối đất. Để đảm bảo tính chính xác cao, nên thực hiện cả 3 phép đo với điện cực áp ở vị trí cách cọc nối đất khoảng 6m. Trường hợp cả 3 có kết quả giống nhau thì vị trí các điện cực áp đã được xác định chính xác.

Thiết bị đo điện trở tiếp đất bằng phương pháp 3 cực

3.2 Cách đo điện trở tiếp đất bằng phương pháp 4 cực

Thiết bị đo điện trở tiếp đất bằng phương pháp 4 cực

- Cách đo điện trở tiếp địa 4 cực được áp dụng chủ yếu cho các hệ thống nối đất liên hợp, hệ thống nối đất riêng lẻ, kết nối ngầm với nhau. Khi tiến hành đo điện trở cho hệ thống này, cần cô lập từng hệ thống riêng lẻ bằng các kìm đo.

- Tiếp đến, bố trí các điện áp cực và điện áp dòng tương tự như phương pháp đo 3 cực. Tuy nhiên, dòng điện được đo bởi kìm cố định trên cọc nối đất. Khi đó, đồng hồ đo sẽ tính điện trở bằng giá trị của dòng điện chạy qua hệ thống cọc nối đất.

3.3 Đo điện trở tiếp địa bằng phương pháp hai kìm

- Phương pháp này áp dụng cho hệ thống tiếp địa liên hợp không có kết nối ngầm với nhau. Mục đích của cách đo là dẫn xung sét xuống đất, chỉ có phần gần với điểm thu sét nhất mới có khả năng thoát khỏi dòng sét hiệu quả.

Thiết bị kìm đo điện trở bằng phương pháp 2 kìm

- Phương pháp này sử dụng 2 ampe kìm và máy đo để thực hiện đo với nguyên tắc đặt 2 kìm vòng quanh dây tiếp đất, đo và nối mỗi kìm với dụng cụ đo. Trong đó, một kìm sẽ được đưa vào mạch vòng tiếp đất có tín hiệu cho trước thường là 32V/ 1367 Hz. Còn một kìm sẽ đo dòng điện chạy trong mạch vòng.

- Mặc dù phương pháp tiếp địa với điện trở cố định thấp, duy trì được một số tính năng bảo vệ cơ bản tốt nhưng lại không có khả năng chống sét cao.

3.4 Phương pháp xung - cách đo điện trở tiếp địa hiệu quả

- Phương pháp xung được sử dụng để đo điện trở của những cột điện cao thế, có khả năng xác định trở kháng đất của một tổng thể gồm hệ thống khung sắt và móng trụ. Hơn nữa, khi áp dụng cách này thì không cần ngắt điện của đường dây cao thế.

IV. CÁCH ĐO ĐIỆN TRỞ TIẾP ĐỊA BẰNG MÁY KYORITSU 4105A

Phương pháp đo điện trở tiếp địa bằng máy đo điện trở được thực hiện theo quy trình 4 bước như sau.

Phương pháp đo điện trở nối đất bằng thiết bị đo Kyoritsu 4105A

4.1 Bước 1: Tiến hành kiểm tra điện áp pin

- Chuyển công tắc của máy đo điện trở đến vị trí “EARTH VOLTAGE” hoặc 20Ω hoặc 200Ω hoặc 2000Ω.

- Nếu màn hình xuất hiện biểu tượng (- +) nghĩa là pin hết điện. Khi đó, kết quả đo sẽ không còn chính xác, phải tiến hành thay pin để tiến hành phép đo.

- Nếu màn hình Không xuất hiện biểu tượng (- +) nghĩa là pin tốt và tiến hành các bước tiếp theo.

4.2 Bước 2: Kết nối các cọc phụ, dây nối với máy đo

Các thao tác cần thực hiện như sau:

- Cắm lần lượt 2 cọc phụ: cọc thứ 1 cách điểm đo 5 – 10m, cọc thứ 2 cách cọc thứ 1 khoảng 5 – 10m.

- Dây màu xanh (Green) kẹp vào điểm đo với chiều dài 5m.

- Dây màu vàng (Yellow) dài 10m và dây màu đỏ (Red) dài 20m, kẹp lần lượt vào cọc 1 và cọc 2 sao cho tương ứng với chiều dài của dây.

4.3 Bước 3: Đo điện áp của đất

Bật công tắc đến vị trí “EARTH VOLTAGE”, sau đó nhấn nút “PRESS TO TEST” để kiểm tra điện áp của đất. Để kết quả đo chính xác thì điện áp của đất không được lớn hơn 10V.

4.4 Bước 4: Bắt đầu đo điện trở tiếp địa

- Trước tiên, bật công tắc mạch đồng hồ đo điện trở đất về thang đo 2000Ω.

- Kết hợp nhấn giữ và xoay phím “PRESS TO TEST”. Nếu thấy đồng hồ chớp nháy liên tục thì khả năng cao các que đo hoặc cọc đất chưa được tiếp xúc đất tốt. Lúc này, tiến hành kiểm tra tiếp xúc tại các cọc phụ hoặc dời điểm cắm cọc phụ đến vị trí khác.

- Bật công tắc chuyển mạch đồng hồ đo điện trở tiếp đất về vị trí thang đo 200Ω hoặc 20Ω.

- Thực hiện nhấn giữ và xoay phím “PRESS TO TEST”, kiểm tra giá trị hiển thị trên đồng hồ. 

V. CÁC CHẾ TÀI KHI KHÔNG THỰC HIỆN ĐO, KIỂM TRA ĐỊNH KỲ HỆ THỐNG

- Theo Khoản 1 Điều 7 Nghị định 79/2014/NĐ-CP ngày 31 tháng 7 năm 2014 quy định phải có hệ thống chống sét để đảm bảo an toàn về phòng cháy chữa cháy.

- Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 9385:2012 nêu rõ việc kiểm tra hệ thống chống sét được tiến hành định kỳ không quá 12 tháng/lần.

- Kiểm định hệ thống chống sét cũng là một cách giúp bạn tiết kiệm được chi phí nộp phạt. Theo quy định của Chính phủ về mức phạt hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy như sau:

+ Phạt từ 100.000 đến 200.000 đồng tiền mặt nếu không có hồ sơ theo dõi sát sao hệ thống chống sét.

+ Mức phạt từ 200.000 đến 500.000 áp dụng đối với hành vi không kiểm định hệ thống chống sét thường xuyên.

- Nghị định số: 167/2013/NĐ-CP (Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, An toàn xã hội; Phòng chống tệ nạn xã hội; Phòng cháy và chữa cháy; Phòng, chống bạo lực gia đình) tại:

+ Điều 34. Vi phạm quy định về phòng cháy và chữa cháy trong thiết kế, lắp đặt, quản lý, sử dụng điện: có mức phạt tiền từ 100.000 đến 25.000.000đ trong hạng mục không kiểm tra, thiết kế, lắp đặt các hệ thống điện phục vụ yêu cầu phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ theo quy định. 

+ Điều 35. Vi phạm quy định về an toàn phòng cháy và chữa cháy trong thiết kế, thi công, kiểm tra, bảo trì hệ thống chống sét: có mức phạt tiền từ 100.000 đến 25.000.000đ trong hạng mục kiểm tra hệ thống chống sét của công trình.

* Lưu ý: - Etsc tổng hợp các thông tin từ Internet và các nguồn có sẵn khác.

               - Các tổ chức hay cá nhân có thể tham khảo các thông tin này. Tuy nhiên ETSC không chịu bất cứ trách nhiệm gì khi khách hàng sử dụng thông tin này (mà chưa tự kiểm chứng) và/ hoặc có gây hại cho tổ chức cá nhân sử dụng.

Mọi thắc mắc hay yêu cầu về dịch vụ kiểm định, thử nghiệm thiết bị, dụng cụ điện, quý khách hàng liên hệ để được giải đáp hoặc để lại thông tin liên lạc để được hỗ trợ tốt nhất.

CÔNG TY CP KIỂM ĐỊNH VÀ THÍ NGHIỆM ĐIỆN MIỀN NAM (ETSC)

 Trụ sở: 48 Cửu Long, Phường 2, Quận Tân Bình, TP.Hồ Chí Minh.
 Phòng thử nghiệm: 30 đường 24, Phường Hiệp Bình Chánh, Tp.Thủ Đức, TP.Hồ Chí Minh.

 Hotline: 0867.776.245 – 0932.369.799
 Email: etsc.vn@gmail.com - Website: etsc.vn
 Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100071292259189